Zdrowie

Objawy sugerujące złe samopoczucie szczura: strata apetytu,stał sie smutny i osowiały,chowa się po kątach, gdzie siedzi skulony z nastroszonym futerkiem, które straciło blask i stało się matowe a oczy zamglone.
Najczęstsze to:

• Świerzb
• Nowotwory
• Leptospiroza
• Grzybice
• Mykoplazmoza

I. Zęby
Kolor zębów u szczura

Szczurze zęby ZAWSZE mają kolor inny niż biały i panuje w tym zasada: "Im ciemniejsze zęby (pomarańczowe, ciemnożółte) tym zdrowszy szczur".

Kontrola zębów u szczura
Kontrolując zęby u szczura bierze się pod uwagę :
1. Długość zębów - czy nie są za długie
2. Stan zębów - czy nie są obluzowane bądź złamane
3. Zgryz - czy jest prawidłowy


Leczenie uzębienia u szczurów
Problemy ze szczurzym uzębieniem leczy się tylko i wyłącznie weterynaryjnie, nawet skrócenia zębów należy dokonać u weterynarza, nigdy na własną rękę.

Objawy problemów z uzębieniem szczura
Szczur ma problemy z uzębieniem jeśli :
1. Mniej (lub wcale) nie je
2. Ma trudności z gryzieniem
3. Chodzi z otwartym pyszczkiem
4. Zęby mają kolor inny niż żółty bądź pomarańczowy

Profilaktyka szczurzego uzębienia
Szczurowi można oszczędzić cierpienia związanego z uzębieniem poprzez stosowanie się do poniższych zaleceń :
1. Dajemy szczurowi/om wapno dla zwierząt
2. Podajemy również produkty mleczne
3. Dajemy gałązki (jakie - w notce o żywieniu), twarde pokarmy np. suszony chleb umożliwiając ścieranie zębów
4. Regularnie  i samodzielnie kontrolujemy zęby szczura

II. Wykaz chorób
1. Choroby skóry 

• Alergiczne -  pokarmowa związana z podawanie karmy nadmiernie białkowej(nabiał, mleko, mięso, jaja, ziarno słonecznika,orzechy).Może zdarzyć się też odczyn na ściółkę. 
• objawy: silny świąd całego ciała i zaczerwienie skóry.
• leczenie: Należy wówczas zwierze odczulić i zmienić przyzwyczajenia żywieniowe na bardziej wegetariańskie, ewentualnie zmienić ściółkę na bibułe.
• Świerzb - świerzbowce żywią się limfą i głębokimi warstwami naskórka.
• objawy: silny świąd małżowinn usznych, ogona, nosa, końcyn, rumień i strupy, drapanie się, ubytki sierści, chudnięcie, ogolne osłabienie
• leczenie: podawanie Ivermectyny podskórnie lub doustnie lub kąpiel w 0,01% roztworze amitrazy 1x w tygodniu przez 6 tygodni.
• Grzybica - bardzo rzadko występuje, wywołana przez grzyba Microsporum lub Trichophyton. Potwierdzeniem grzybicy może być badanie w świetle lampy Wooda i badanie mikroskopowe.
• objawy: suche wyłysienia przebiegające ze świądem lub bez, zgrubienia skóry, łuszczący się naskórek.
• leczenie: kąpiele w Imaverolu rozcieńczonym w stos.1/50 zwodą. Kąpiele stosuje się 2x w tygodniu przez co najmniej 6 tygodni. Czasami przy braku efektu stosuje się leki doustne Flukonazol lub Ketokonazol.
• Łojotok - zaburzenie gruczołów łojowych skóry zdarzający się u starszych szczurów
• objawy
• leczenie: kąpiele w szamponach przeciwłojotokowych zawierających dziegieć lub siarkę.
• Liszaj strzygący - grzybom wywołującym ta chorobę sprzyja wilgoć, szczególnie niedosuszona, pleśniejąca ściółka
• objawy: drapanie, włosy u nasady pokrywają się pęcherzykami, krostkami i strupami z ropną wydzieliną, z czasem w tych miejscach pojawiają się łysiny
• leczenie:
• Wszy, pchły, pluskwy - nie są zbyt groźne, o ile nie występują w większej ilości jednocześnie, gdyż wtedy mogą powodować ogólne osłabienie organizmu. Podstawowe niebezpieczeństwo związane jest z ryzykiem przenoszenia przez nie zarazków chorobotwórczych.
• objawy: drapanie
• leczenie: środki owadobójcze, dezynfekcja klatki

2. Choroby nerek

• Przewlekła niewydolność nerek - u starszych szczurów
• objawy: mogą się pojawić się już w wieku 12-14 miesięcy u szczurów karmionych bogatobiałkową karmą; nadmierne pragnienie, nadmierne sikanie, białko w moczu. Wraz z postępem choroby pojawia się wodobrzusze i wodopiersie
• leczenie: brak. Zalecana dieta ryżowa niskobiałkowa i substancje opóźniające rozpad nefronów(Ipactine).

3. Choroby układu pokarmowego

• Tasieniec - zakażenie odbywa się albo bezpośrednio przez połknięcie całych członów tasiemca zawierających jaja, albo pośrednio przez pchły. Po połknięciu żywiciela pośredniego przez żywiciela ostatecznego tasiemiec przeobrażą się do postaci dorosłej, powodując chorobę. Większość gatunków umiejscawia się w jelicie cienkim i przewodach żółciowych, natomiast formy larwalne często w wątrobie 
• obajwy: osłabienie
• leczenie: Niclozamid
• Owsiki - Owsiki Aspicularis tetraptera Nitzsch bardzo często występują w jelicie grubym, gdzie się również rozmnażają. Jaja wydalone z kałem po kilkunastu dniach stają się inwazyjne i połknięte rozwijają się w przewodzie pokarmowym
• leczenie: Fenbendazol lub Ivermectyna.
• Pierwotniaki -
• kokcydioza
• objawy:
• leczenie: sulfonamidy lub Baycox
• Giardioza - zakaźna dla ludzi
• objawy:
• lecenie: metronidazol
• Biegunki bakteryjne - wywołują dwa wirusy o różnej zjadliwości dla zwierząt w różnym wieku. Powodują rozległe zmiany w przewodzie pokarmowym, zwłaszcza w nabłonku jelitowym. Objawia się żółtawą biegunką u zwierząt w wieku od 10 do 12-13 dnia życia i powoduje duże osłabienie organizmu, aczkolwiek śmiertelność jest znikoma.
• Najpoważniejsza to Salmonella - niebezpieczna również dla człowieka
• obajwy: W postaci ostrej objawami są: gwałtowny wzrost temperatury, utrata łaknienia, biegunka i wymioty. Zgon następuje po kilku dniach. Forma przewlekła objawia się przede wszystkim wychudzeniem i utratą apetytu. Wewnętrznie zmianami chorobowymi objęty jest zwłaszcza układ pokarmowy i węzły chłonne, aczkolwiek zdarzają się również zmiany wątroby, nerek, śledziony, a nawet płuc i opłucnej.
• leczenie: brak - przy potwierdzeniu bakteriologicznym tej choroby szczura należy poddać eutanazji gdyż będzie on dożywotnim nosicielemtej choroby i będzie zagrożeniem dla właścicieli.
• Nicienie - przynależne do obleńców - robaków obłych, podobnie jak tasiemce mogą być dla szczurów bardzo niebezpieczne. Najgroźniejszy jest włosień kręty Trichinella spiralis Oven. Spożyte z pokarmem larwy w dalszej części przewodu pokarmowego przeobrażają się w ciągu kilku dni w osobniki dorosłe i zaczynają się rozmnażać. Jedna samica w ciągu półtoramiesięcznego życia jest w stanie urodzić ponad 1500 larw. Te przebijają ścianki jelit i poprzez układ krwionośny i limfatyczny docierają do większości mięśni i tam otorbiają się oczekując na następnego żywiciela. W czasie swoich wędrówek przebijają się przez mięśnie i narządy wewnętrzne, co jest bardzo bolesne.
• obajwy: zaburzenia jelitowe, a następnie ruchowe; utrudnione jest też połykanie i żucie
• leczenie:
• Kolibakterioza - jest chorobą szczurów, myszy, świnek morskich, chomików i wielu innych zwierząt. Wywoływana jest przez pałeczkę okrężnicy (Escherichia coli) występującą w normalnej (zdrowej) florze bakteryjnej przewodu pokarmowego. Czasem na skutek dotychczas niezidentyfikowanych przyczyn, niektóre szczepy Escherichii powodują chorobę
• objawy: biegunka, nastroszenie i zmatowienie sierści, osłabienie i wychudzenie. W zależności od przebiegu choroby może się ona zakończyć śmiercią zwierzęcia lub minąć samoistnie po jakimś czasie.
• leczenie:

4. Choroby oddechowe

• Gruczoł Hardera, który wydziela porfiryny (czerwone łzy) - znajduje się on w oku. W odpowiedzi na stres (stłoczenie, walki, złe żywienie, złe towarzystwo) oraz schorzenia dróg oddechowych szczur wydala czerwone łzy często mylone z krwotokami.
• objawy: czerwone łzy
• leczenie: usunąć czynniki stresujące, leczenie schorzeń dróg oddechowych, oko zaś przemywa się kroplami okulistycznymi. Należy też często zmieniać ściółkę, gdyż nadmiar amoniaku może być przyczyną tych schorzeń.
• Mykoplazmozajest jednym ze schorzeń wywołującym zapalenie płuc.
• objawy: silna duszność, kaszel
• leczenie: tylozyna
• Koronowiroza - ciężka choroba wirusowa powodująca zapalenie ślinianek i gruczołów łzowych
• objawy: zależą od wieku i stanu odporności zwierzęcia, zapalenie ślinianek, węzłów chłonnych i gruczołów łzowych. Nasila się czerwone (porfirynowe) zabarwienie części twarzowej, może rozwinąć zap. spojówek, owrzodzenia rogówki ikrwawienie do przedniej komory oka. Śmiertelność jest duża u osobników młodych, mała u osobników starszych.
• leczenie: osłonowo antybiotyki, kroplówki podskórne, witaminy
• Zapalenie ucha środkowego - jako następstwo zapalenia dróg oddechowych
• objawy: zaburzenia równowagi, szczur może mieć przechylona głowę na jedną stronę, może kręcić się po okręgu
• leczenie: antybiotyki i sterydy, często jednak przechylenie głowy pozostaje. Szczur może kompensować tę ułomność i odpowiednio sobie z nią radzić. Zaburzenie równowagi może również występować przy guzie przysadki spotykanym czasami u starszych szczurów.
• Enzootyczne zapalenie płuc - jest to bardzo groźna choroba, gdyż nie ma radykalnie działającego leku i w wypadku jej wystąpienia likwiduje się wszystkie szczury, a następnie przeprowadza dokładną dezynfekcję pomieszczeń i sprzętu. Wirus enzootycznego zapalenia płuc, do którego dołączają zakażenia bakteryjne lub grzybicze, powoduje przewlekłe schorzenie układu.
• objawy: choroba przebiega przewlekle, bez wyraźnych objawów, i na ogół kończy się śmiercią szczura
• leczenie: brak
•  Wirusowe zapalenie ślinianek - jest bardzo rozpowszechnione w postaci zarażenia ukrytego. Nie powoduje większych zmian ślinianki ani kanalików nerkowych, gdzie również występuje.
• objawy:
• leczenie:
• Zakaźne zapalenie płuc - Wywoływane jest przez rozmaite drobnoustroje, takie jak dwoinki, pasterele czy pneumokoki, występujące na ogół również w organizmach zdrowych. Zapalenie płuc następuje przeważnie w wyniku obniżenia się odporności organizmu, np. przy przeziębieniu.
• objawy: - przebieg choroby jest gwałtowny, apatia, nastroszenie sierści i podwyższenie temperatury ciała. Następnym etapem choroby jest pojawienie się wysięku z nosa, kaszlu oraz kichanie. Równocześnie pojawia się utrudnienie oddychania (duszność). Wewnątrz organizmu zaatakowane są płuca i opłucna, gdzie poza stanem zapalnym mogą wystąpić ogniska martwicze. W ciężkich stanach zaatakowane są również osierdzie i śledziona, a w rozmaitych narządach wewnętrznych pojawiają się ropnie. Choroba nie leczona może spowodować śmierć szczura mniej więcej w ciągu tygodnia.
• leczenie:
• Gruźlica - wywoływana jest przez prątek gruźlicy (Mycobacterium tuberculosis). Choroba ta nie ma tak szybkiego przebiegu, jak większość chorób bakteryjnych.
• objawy: w zależności od umiejscowienia się ogniska choroby objawia się biegunką w przypadku gruźlicy jelitowej, bądź też kaszlem i dusznością w wypadku gruźlicy płuc. Wewnątrz zaatakowanych narządów powstają niewielkie ogniska martwicze. Gruźlica jest chorobą przewlekłą, powodującą po pewnym czasie zgon szczura na skutek ogólnego wycieńczenia organizmu.
• leczenie:
• Gruźlica rzekoma gryzoni, nazywana pseudogruźlicą z powodu podobnych objawów i zmian chorobowych, wywoływana jest przez Corynebacterium pseudotuberculosis kutscheri. Poza zmianami charakterystycznymi dla gruźlicy może również wystąpić zatorowe zapalenie mózgu
• Inną jednostką chorobową, zwaną gruźlicą rzekomą, jest rodencjoza wywoływana przez Yersinia pseudotuberculosis. Prowadzi ona do śmierci zwierzęcia przez ogólne wycieńczenie, zwykle spowodowane biegunką.
• Leptospiroza - wywołana przez leptospiry - krętki z rodzaju leptospira. Leptospiry zwykle normalnie żyją w organizmach szczurów ale aktywują się przy jego obniżonej odporności. Tak więc leptospiroza może się ujawnić nawet po przeziębieniu. leptospiroza jest groźna dla człowieka. Zakażenie może nastąpić poprzez kontakt z moczem, śluzówkami lub uszkodzoną skórą zwierząt - nosicieli. Należy bezwzględnie przestrzegać higieny m.in. myjąc ręce po kontakcie z chorym szczurkiem
• objawy: pojawianie się krwawej wydzieliny na nosie zwierzaka, w zaawansowanej lepospirozie pojawia się osłabienie i obniżona temperatura ciała (poniżej 38 stopni Celsjusza).
• leczenie: podawanie leków typu gentamycyna czy chloramfenicol wraz z witaminami zabezpiecza zaatakowany organizm przed nowymi infekcjami.  

5. Wywołane niedoborami pokarmowymi

• zmiany skórne - dotyczy to zwłaszcza braków mikro- i makroelementów oraz witamin.
• krzywice
• niedobory białek wiążą się one z zaburzeniami rozrodu oraz resorbcją (wchłanianiem) płodów.

6. Choroby dziedziczne:

• karłowatość
• wnętrostwo (jądra nie w mosznie, lecz w jamie brzusznej)
• cukrzyca
• wodogłowie.

7. Porażenia 

• Udar - zmiany naczyniach krwionośnych mózgu występujący u starszych osobników
• objawy: pojawiają się nagle i dotyczą zwykle jednej strony ciała
• leczenie: sterydy i witaminy z grupy B.
• Zwyrodnienie krążka międzykręgowego i porażeń kończyn tylnych
• objawy:
• leczenie: sterydy i wit. B.
• Gruczolak przysadki -występuje u starszych szczurów, zwykle samic
• objawy: osłabienie kończyn początkowo piersiowych postępując ku kończyna tylnym. Mogą pojawić się skręt głowy, niezborność i kręcenie się po okręgu. Rokowanie złe.
• leczenie: sterydy

Pomimo tak wielkiej ilości chorób zagrażających szczurom, nie oznacza to, że każde zwierzę musi być na coś chore.

Należy założyć, że szczur kupiony w sklepie zoologicznym lub z indywidualnej hodowli jest zdrowy i w dobrej kondycji. Obowiązkiem właściciela jest prowadzenie stałej obserwacji zwierząt w celu jak najwcześniejszego zauważenia symptomów choroby, gdyż wtedy szansa na wyleczenia jest największa. Poza zaburzeniami przewodu pokarmowego, wynikającymi z błędnej diety czy podania czegoś nieświeżego, próby leczenia we własnym zakresie nie są wskazane. Jedynie lekarz weterynarii jest w stanie pomóc, przepisując konkretną kurację i sposób oraz dawkowanie leków.


III. Apteczka:
1. Przeziębienia

• Vibowit – w celu uzupełnienia niedoborów w organizmie i przy przeziębieniach;
  Echinacea – immunostymulator – w celu podniesienia odporności i przy przeziębieniach;
  Scanomune - – immunostymulator – w celu podniesienia odporności i przy przeziębieniach;
  Rutinoscorbin - – immunostymulator – w celu podniesienia odporności i przy przeziębieniach;

2. Rany, rekonwalescencja po operacjach lub

• Lignina – świetnie nadaje się do wyłożenia klatki w przypadku ciężkiej choroby lub rekonwalescencji po operacji;
• Bandaż – w przypadku potrzeby wykonania prowizorycznego kołnierza, lub jako pomoc podczas tamowania krwawienia spowodowanego (rozległym) zranieniem;
  Jałowe kompresy z gazy – przydatne w przypadku konieczności założenia opatrunku uciskowego (jw.)

3. Zranienia i urazy mechaniczne

• Nadmanganian potasu – służący do dezynfekcji ran i zapobiegający/zwalczający tworzenie się ropni, etc.
  Solcoseryl (w żelu) – w przypadku ugryzień lub głębokich, sączących ran – pomaga w gojeniu i utworzeniu się strupa;
  Rivanol – do przemywania otarć i miejsc urazów mechanicznych;
  Lakcid – do stosowania w czasie kuracji antybiotykowej.

4. Inne

• Termofor – do ogrzewania szczura wytracającego ciepłotę ciała;
   Termometr elektroniczny – w razie konieczności kontrolowania temperatury ciała zwierzęcia – temperatura jest mierzona szybko (co w przypadku zwierzęcia jest bardzo dużym plusem) i w miarę precyzyjnie – nie ma ryzyka ułamania końcówki i zatrucia rtęcią 

IV. Sprawdzanie stanu zdrowia
1. Oddech
Naucz się zauważać symptomy świadczące o infekcji zanim choroba się rozwinie do stanu wymagającego natychmiastowej wizyty u weterynarza.Nasłuchuj czy szczur nie wydaje niepokojących dźwięków tzn. świstanie,zapchanie noska, dźwięki przypominające klikanie. Zwracaj uwagę na wszelkie odchylenia od normy takie jak ciężki czy gwałtowny oddech(dyszenie). Inne symptomy to: wydzielina z oczu i nosa, utrata apetytu,przygarbiona postawa, nastroszone futro.
Szczur przejawiający oznaki infekcji dróg oddechowych musi zostać zbadany przez weterynarza. Należy pamiętać że oznaki wskazujące na zapalenie dróg oddechowych mogą świadczyć także o problemach z sercem.
2. Zęby
Sprawdzaj zęby i dziąsła. Zwróć uwagę na prawidłowość zębów (czy dobrze i równo) rosną, czy dziąsła nie są spuchnięte, zaczerwienione,czy nie ma ropy czy brzydkiego zapachu.
Siekacze powinny być nie za długie, i nie wbijać się w policzek czy dziąsło.
Infekcje jamy ustnej mogą mieć ostry przebieg i wymagają wczesnej i szybkiej interwencji weterynaryjnej.
3. Oczy
Sprawdzaj oczy, aby mieć pewność ze są czyste, błyszczące, bez wydzieliny. Zwracaj uwagę na zamglenia, czy owrzodzenia. Wybałuszone oczy mogą świadczyć od wirusie SDAV, guzach, bądź ropniu zagałkowym.
4. Uszy
Sprawdzaj uszy czy nie wydobywa się z nich niepokojący zapach, czy nie ma narośli lub innych zmian..
5. Zranienia i rany
Sprawdzaj czy szczur nie krwawi, nie ma rozcięć, ugryzień i siniaków.
6. Ogon i stopy
Sprawdzaj ogon i stopy swojego szczura pod kątem urazów, symptomów choroby stop “bumblefoot” (owrzodzenie stopy często połączone z krwawieniem i znaczną opuchlizną, ) a takżeogon czy nie powstają na nim tzw. pierścienie.
7. Poruszanie się
Wyjmij szczura z klatki i obserwuj jak chodzi. Zwróć uwagę czy szczur nie kuleje, nie zatacza się, nie drży, czy chodzi prosto, czynie kręci się w kółko, czy nie występuje zauważalne osłabienie kończyn.Zapamiętaj normalna posturę swojego szczura, a także poziom jego aktywności. Szczur wykazujący postawę garbatą bądź osowiałość najprawdopodobniej nie czuje się dobrze.
8. Ciało
Ostrożnie masuj ciałko szczura palcami sprawdzając czy nie ma guzów, spuchnięć, czy obszarów wrażliwych, które mogą wskazywać na guzy(narośle), obrzęki, czy ból.
9. Sierść i skóra
Obserwuj swojego szczura czy nie drapie się nadmiernie, a także czy nie traci za dużo włosów.
Przeglądaj skórę i sierść w poszukiwaniu pasożytów. Pchły i wszy sąna tyle duże, że można je zobaczyć gołym okiem. Roztocza są trudniejsze do zobaczenia, ale często zobaczycie gnidy (jaja) na włosach bądź charakterystyczne strupy wokół ramion i szyi szczura.
10. Okolice narządów płciowych
Samica: Sprawdzaj okolice pochwy czy nie pojawiają się krwawe ślady. Mogą świadczyć o zakażeniu dróg moczowych, często mycoplasmosie,cystach a także o guzach.
Samce: U samców należy sprawdzać okolice penisa czy nie występują żadne niepokojące objawy. Czasem należy odsunąć „pochewkę” w celu sprawdzenia czy nic nie blokuje narządu rozrodczego.
11. Kolor 
Sprawdzaj stopy, uszy, ogon, łapki itp. czy nie są blade bądź zaczerwienione.
12.Zapach
Zapach szczura może Cię zaalarmować, że zaczynają się jakieś problemy. Zapamiętaj normalny zapach swojego szczura. „Zły” zapach może świadczyć o infekcji. Mdlący, słodki np. o cukrzycy.
13. Nawodnienie
Używając dwóch palców złap fałd skóry na karku szczura i delikatnie podnieś skórę. Kiedy puścisz fałd, skóra powinna powrócić natychmiast do poprzedniej pozycji. Jeśli skóra pozostaje uniesiona, nawet przez kilka sekund Twój szczur może być odwodniony.
14. Temperatura.
Dotykając swojego szczura Zapamiętaj jego temperaturę. W ten sposób będzie Ci łatwiej zauważyć czy szczur traci ciepłotę ciała bądź ma gorączkę.